Schrony typu Ringstand występowały w wielu różnych odmianach – od tych najpopularniejszych 58c i d po schrony przeznaczone dla moździerzy, pod zabudowę wieżyczkami czołgów, wielokomorowe itp. Ale na dwóch pozycjach pod Piotrkowem Kujawskim odnalazłem kilka schronów, które odstają od reszty. Co więcej, nie sposób odnaleźć tej odmiany w instrukcjach niemieckich ani na starych fotografiach.

Jedyne zdjęcie, jakie udało się namierzyć w sieci (dzięki grupie Pasjonaci Fortyfikacji na Facebook'u) to zdjęcie szalunków i zbrojenia podobnego schronu gdzieś z Wału Atlantyckiego. Pojawił się trop, że może to być zmodyfikowana wersja L13, nie zmienia to jednak faktu, że jest ona wyjątkowa i bardzo rzadko spotykana.

Nietypowy "tobruk" gdzieś na Wale Atlantyckim.
(źródło: http://sudwall.superforum.fr)

Te nietypowe schrony mają kilka znaczących różnic w stosunku do zwykłego „tobruka”. Przede wszystkim wejście do schronu nie znajduje się z boku ale na szczycie, na ścianie przeciwległej do otworu strzelniczego. Takie ustawienie wejścia sprawia, że oś schronów ustawiana była prostopadle do przewidywanej linii obrony. Z jednej strony było to korzystne – w kierunku wroga wystawiona była węższa, a za tym idzie i wytrzymalsza ściana schronu. Wadą takiego rozwiązania było zmniejszenie możliwości wykorzystania izby w schronie. W tej wersji nie byłoby możliwości wstawienia np. pieca.

Skoro wejście znajduje się od szczytu, także próg zapobiegający obsypywaniu się na nie ziemi znajduje się na szczycie. Ponadto niektóre z tych schronów mają komorę strzelniczą przykrytą bardziej wypukłą „kopułą”, więc otwór strzelniczy był bardziej wystawiony ponad poziom gruntu.

Schrony w tej wersji wydają się także nieco mniejsze od klasycznych „tobruków”, ale to wrażenie muszę jeszcze zweryfikować odpowiednimi pomiarami.

Poza tymi różnicami wszystko wydaje się być takie samo – konstrukcja otworu strzelniczego i wyposażenie wnętrza jest takie samo.

Ciekawe jest także to, że ten typ schronu jest w tych pozycjach stosowany wraz z normalnym typem. To tylko spekulacja, ale podejrzewam, że te nietypowe schrony to starsza, pierwotna wersja „tobruka”, która następnie wyewoluowała w dobrze nam znaną wersję R58c. Zagadką nadal pozostaje to, dlaczego ten unikalny typ schronów znalazł się właśnie tutaj, na Kujawach. To także kolejna spekulacja, ale podejrzewam, że powstały one tutaj znacznie wcześniej niż w 1944 roku. Przez Piotrków Kuj. przebiega strategiczna linia kolejowa, być może umocnienia powstały by ją chronić. Dopiero potem w 1944 roku wzmocniono pozycje obronne już klasycznym typem Ringstandów. O ważności tego miejsca dla okupanta niemieckiego może świadczyć fakt, że w tych pozycjach wybudowano dodatkowo schrony bierne typu Regelbau 668.

Jak wspomniałem – to tylko spekulacje nie poparte żadnymi materiałami źródłowymi, których ciągle poszukuję. Cieszy mnie fakt, że włocławska „twierdza” ma w sobie coś wyjątkowego i unikalnego, co wyróżnia ją na tle innych.  

Aktualizacja:

1. Okazało się, że takie schrony z wejściem od szczytu są jeszcze dalej na południe, już 10 lat temu w "Fortecy" pojawiło się zdjęcie W. Nadolnego z Wierzbinka - cynk z forum eksploratorzy.com.pl za co serdecznie dziękuję.

2. Dostałem także od kolegi Włodka rysunek "nietypowego" Ringstanda pochodzący z umocnień Pińska z 1943 roku. Czy schrony w Świeszu również powstały w tym czsasie, a może wyszły spod ręki tego samego "budowniczego"?  - kolejna zagadka do wyjaśnienia...