Przybranowo

Druga linia obrony

Przybranowo

Po zachodniej stronie Przybranowa wytyczono drugą linię oporu, jest to nieco dziwne ustawienie, bo znaczną część pola ostrzału z tych schronów zastawiały zabudowania miejscowości, w szczególności dość dużego folwarku. Dwa z tobruków znalazły się dosłownie na tyłach folwarcznych budynków. Mam pewną teorię z tym związaną, ale o tym dalej.

Północny skraj linii stanowiły dwa schrony położone przy drodze w kierunku Podgaju. Gdy miniemy teren dawnego folwarku (obecnie to teren prywatnej firmy, ale miejsce dawnego folwarku nadal czytelne jest w układzie dróg) znajdziemy się na drodze biegnącej przez sady. Po prawej stronie musimy wypatrywać niewielkiego zbiornika wodnego, jakieś 50-60 m za nim po prawej stronie drogi był pierwszy z tobruków. Niestety podobno został zasypany, dziś nie ma już po nim śladu, za to dokładnie po drugiej stronie drogi jest zachowany Ringstand 58c. Jeśli na polu nic nie rośnie powinien być widoczny, choć jest mocno zagłębiony. Strop, kołnierz otworu strzelniczego i fragment ściany od strony wejścia są dość dobrze widoczne.

Warto tutaj zwrócić uwagę na ustawienie schronu. Wydawałoby się, że przewidywanym kierunkiem ataku na pozycje niemieckie będzie atak od wschodu, ale ten tobruk ustawiony jest w kierunku zachodnim… Wygląda więc na to, że Niemcy spodziewali się okrążenia tej miejscowości, a może uznali folwark za tak istotny do obrony? Moim zdaniem sytuacja wygląda nieco inaczej. Otóż obstawiam, że pozycje w Służewie i Przybranowie tworzyły spójną całość – swoisty wysunięty punkt obrony Torunia – szpicę, która miała chronić linię kolejową do Torunia przed oskrzydleniem. Stąd ustawienie schronów „w drugą stronę”. Czy moja teoria jest słuszna? Czekam na Wasze propozycje wytłumaczenia takiej budowy pozycji w Przybranowie.

Przybranowo

Przybranowo

Przybranowo

Przybranowo

Dwa kolejne tobruki znajdują się blisko siebie w pobliżu ogródków działkowych. Najlepiej wrócić do miejscowości, objechać dawny folwark od wschodu i ruszyć drogą w kierunku Opoki. Za ostatnimi zabudowaniami po prawej stronie jest staw, a na polu za nim dwa Ringstandy 58c. Znajdują się na wzniesieniu i rozciąga się z nich dobry widok na pola w kierunku zachodnim – tak, te dwa schrony również ustawione są przodem na zachód.

Wyżej położony tobruk jest niemal w całości przysypany, wystaje fragment kopuły izby bojowej i kołnierz otworu strzelniczego, na których widać uszkodzenia betonu - spore rozwarstwienie wyglądające, jakby wierzchnia warstwa betonu była „nałożona”. Czyżby ktoś spaprał wylewanie betonu i chciał ukryć niedoróbki „tynkując” schron?

Przybranowo

Przybranowo

Przybranowo

Przybranowo

Niżej położony Ringstand 58c jest nieco bardziej odsłonięty – widać krawędzie stropu z każdej strony. W tym miejscu warto zwrócić uwagę na pewien szczegół – otóż ten tobruk oraz sąsiedni wybudowane zostały w odbiciu lustrzanym. Choć oba mają „przód” skierowany na zachód, to izby bojowe skierowane są ku sobie, tzn. poprzedni schron miał izbę bojową na lewo od wejścia, a ten ma izbę bojową na prawo od wejścia.

Przybranowo

Przybranowo

Przybranowo

Przybranowo

Ostatni zachowany tobruk znajduje się na polu po drugiej stronie szosy, jest niemal niewidoczny – strop przykryty ziemią porośniętą chwastami. Trudno nawet ustalić, z której strony ma wejście oraz jak dokładnie jest ustawiony. Wydaje się być skierowany frontem w kierunku południowym – zamykałby w ten sposób pozycję od tej strony. Takie ustawienie schronu sugeruje, od strony południowej mogły być kolejne tobruki, niestety póki co nie udało mi się ich odnaleźć, poza jednym wskazaniem miejsca zakopania schronu.

Przybranowo

Przybranowo

Przybranowo